जीवनसत्त्व संपूर्ण माहिती – जीवनसत्त्व 

– MPSC GUIDE

ब जीवनसत्व माहिती मराठी,क जीवनसत्व माहिती मराठी, 

अ जीवनसत्व माहिती मराठी, ई जीवनसत्व माहिती मराठी, 

ड जीवनसत्व माहिती मराठी, के जीवनसत्त्व माहिती मराठी

जीवनसत्त्वांचा शोध फंक या शास्त्रज्ञाने लावला.. 

जीवनसत्त्वे (Vitamins) हे शरीराच्या आरोग्यासाठी थोड्या प्रमाणात लागणारे पण महत्त्वाचे पोषक घटक आहेत. 

जीवनसत्त्वे असे पदार्थ आहेत जे आपल्या शरीरास सामान्यतः वाढण्यास आणि विकसित करण्यासाठी आवश्यक असतात. आपल्या शरीरास आवश्यक असलेल्या 13 जीवनसत्त्वे आहेत. ते आहेत

व्हिटॅमिन ए

व्हिटॅमिन ब

व्हिटॅमिन सी

व्हिटॅमिन डी

व्हिटॅमिन ई

व्हिटॅमिन क

आपण सहसा आपले सर्व जीवनसत्त्वे खाल्लेल्या पदार्थांमधून मिळवू शकतो. आपले शरीर व्हिटॅमिन डी आणि क देखील बनवू शकते. शाकाहारी आहार घेत असलेल्या लोकांना व्हिटॅमिन बी 12 ची परिशिष्ट घेण्याची आवश्यकता असू शकते.

प्रत्येक व्हिटॅमिनला विशिष्ट काम असतात. आपल्याकडे विशिष्ट जीवनसत्त्वे कमी असल्यास, आपल्याला आरोग्याच्या समस्या येऊ शकतात. उदाहरणार्थ, आपल्याकडे पुरेसे व्हिटॅमिन सी न मिळाल्यास आपण अशक्त होऊ शकतो. काही जीवनसत्त्वे वैद्यकीय समस्या रोखण्यास मदत करतात. व्हिटॅमिन ए रात्रीच्या अंधत्वापासून बचाव करते.

भरपूर प्रमाणात जीवनसत्त्वे मिळविण्याचा उत्तम मार्ग म्हणजे विविध प्रकारच्या पदार्थांसह संतुलित आहार घेणे. काही प्रकरणांमध्ये, आपल्याला व्हिटॅमिन पूरक आहार घेण्याची आवश्यकता असू शकते. काही जीवनसत्त्वांच्या उच्च डोसमुळे समस्या उद्भवू शकतात.

Also Read जीवनसत्त्वाच्या अभावामुळे होणारे आजार

 🔴 जीवनसत्वे व त्याचे स्त्रोत

 

सजीवांना या पोषणतत्वाची सूक्ष्म प्रमाणात गरज असली तरी, त्याच्या अभावी होणार्‍या आजाराची परिणामता फार मोठी आहे.

 आपल्याला खालील जिवनसत्वाची गरज असते.

1) जिवनसत्व – अ 

शास्त्रीय नांव – रेटीनॉल 

उपयोग – डोळे व त्वचा यांच्या आरोग्याकरिता

अभावी होणारे आजार – त्वचा, रोग व रात आंधळेपणा

स्त्रोत – टमाटे, अंडी, यकृत, भाज्या फळे, आवळा, सोयाबीन, मांस

2) जीवनसत्व – ब1

बी जीवनसत्त्वे (थायमिन, राइबोफ्लेविन, नियासिन, पॅन्टोथेनिक acidसिड, बायोटिन, व्हिटॅमिन बी -6, व्हिटॅमिन बी -12 आणि फोलेट)

शास्त्रीय नांव – थायमिन 

उपयोग – चेतासंस्थेचे आरोग्य

अभावी होणारे आजार – बेरीबेरी

स्त्रोत – धन्य, यीस्ट, यकृत,

3) जीवनसत्व – ब2

शास्त्रीय नाव – रायबोफ्लेविन 

उपयोग – चयापचय क्रियेकरिता

अभावी होणारे आजार – पेलाग्रा

स्त्रोत – अंडी, यकृत, मांस, दूध व शेंगदाणे

4) जीवनसत्व – ब3

शास्त्रीय नांव – नायसीन

उपयोग – त्वचा व केस

अभावी होणारे आजार – त्वचारोग व केस पांढरे

स्त्रोत – दूध, टमाटे, उस, यीस्ट, अंडी

5) जीवनसत्व – ब6

शास्त्रीय नांव – पिरीडॉक्सीन 

उपयोग – रक्त संवर्धनाकरिता

अभावी होणारे आजार – अॅनामिया

स्त्रोत – यकृत व पालेभाज्या

6) जीवनसत्व – ब10

शास्त्रीय नाव – फॉलीक 

उपयोग – अॅसीडरक्ताचे आरोग्य राखणे

अभावी होणारे आजार – अॅनामिया

स्त्रोत – यकृत

7) जीवनसत्व – क 

शास्त्रीय नांव – अस्कार्बिक, अॅसीड 

उपयोग – दात व हिरड्यांच्या आरोग्याकरिता 

अभावी होणारे आजार – स्कव्हा, हिरड्या सुजणे, हिरड्यांमधून रक्त येणे 

स्त्रोत – लिंबुवगाय फळे, टोमॅटो, आवळा, संत्री, मोसंबी इत्यादि

7) जीवनसत्व – ड 

शास्त्रीय नाव – कॅल्सिफेरॉल 

उपयोग – दात, हिरड्या, हाडे व त्वचेचे आरोग्य

अभावी होणारे आजार – अस्थिचा मृदुपणा, दंतक्षय व त्वचा रोग

स्त्रोत – मासे, कोर्ड लिव्हर, ऑईल, अंडी सूर्याची कोवळी किरणे

9) जीवनसत्व – इ 

शास्त्रीय नाव – टोकोफेरॉल

उपयोग – योग्य प्रजननासाठी 

अभावी होणारे आजार – वांझपणा

स्त्रोत – अंकुरित कडधान्ये, हिरव्या पालेभाज्या

10) जीवनसत्व – के 

शास्त्रीय नाव – नॅप्थोक्विनान 

उपयोग – रक्त गोठण्यास मदत

अभावी होणारे आजार – रक्त गोठत नाही

स्त्रोत – पालेभाज्या व कोबी